در سالهای اخیر، همایش‌های مختلفی با موضوع تربیت رسانه ای برای خانواده ها برگزار کردیم که اکثر آنها یک سوال مشترک دارند و این سوال مشترک، از یک دغدغه مشترک برخواسته که می گویند: «کلافه شدم از بس که سر فرزندم توی گوشیه؛ سر سفره، تو مهمونی، شب امتحان، در خلوت هاش و در هر زمان دیگه، یکسره درگیره، به خصوص بازی های آنلاین؛ طوری که از درس و خورد و خوراک و زندگی افتاده؛ به شدت نگران سلامتیش و آیندش هستم».

سپس سوال مشترک‌ شان این است که می گویند: «چه کنم؟ چطور استفاده فرزندم از گوشی موبایل و بازی های آنلاین رو کاهش بدم؟»

این دغدغه ها و سوالات مشترک، نشان دهنده همه گیری این موضوع بین خانواده های ایرانی به خصوص خانواده های دارای فرزند است.

در ادامه برای کاهش اعتیاد به بازی های آنلاین و درمان آن،
راهکارهایی را که بعد از سال ها تجربه و مطالعه در این حوزه کسب کردیم، بیان می کنم و به صورت کوتاه، مفید و کاربردی در خدمت شما عزیزان قرار می‌دهم.

• گام های کاهش اعتیاد به بازی‌های آنلاین و فضای مجازی:

• گام اول: صبر داشته باشید و عجله نکنید؛ زیرا درمان اعتیاد نیاز به زمان و صبر دارد.
  فردی معتاد به مواد مخدر را در نظر بگیرید؛ برای ترک او مواد را یکدفعه از وی نمی گیرند، زیرا سنکوپ کرده و بسیار خطرناک است؛ پس مقدار مصرف او را آرام آرام کم می کنند و در کنار روحیه دادن به او، مواد غذایی سالم و مناسب را جایگزین می کنند. درمان اعتیاد به بازی های آنلاین هم باید آرام آرام انجام شود.

• گام دوم: با فرزندتان در خصوص بازی های آنلاین و فضای مجازی، وارد بحث‌وجدل و بگومگو نشوید؛
  زیرا برای پیاده سازی گام بعدی، نیاز به اعتماد فرزندتان دارید. فرزند نباید متوجه تقابل شما با اعتیادش شود، چون با لجبازی او روبه رو می شوید و در فرایندی که برایش در نظر گرفتید، با شکست مواجه می شوید.

• گام سوم: چاله ها را پر کنید
  اگر رابطه ی عاطفی، دوستانه و احساسی با فرزندتان ندارید، آنرا ایجاد کنید و اگر دارید، آنرا تقویت کنید.
  بدانید که جوانان و نوجوانان در این سن نیاز به توجه و دیده شدن، احترام، کسب قدرت، ارزش، خودباوری، ایفای نقش و آرامش ذهنی دارند. بازی های آنلاین میتوانند هر یک از این موارد را به او هدیه دهد.

مثال1: وقتی فرزند شما در بازی آنلاین گروهی، دشمن را نابود می کند، مورد تشویق هم تیمی هایش قرار می‌گیرد(توجه و احترام و ایفای نقش) و اگر امتیاز بیشتری کسب کند، در رتبه بندی های بازی، بین آن‌همه بازیکن، به چشم می خورد.(دیده شدن و کسب قدرت و شهرت)
مثال2: در خانه ای که بحث و دعوا زیاد باشد، بازی کردن با گوشی و کامپیوتر، ذهن فرزند را از تمامی مشکلات و اعصاب خوردی های داخل خانه دور کرده و او را آرام می کند.

• گام چهارم: پیاده سازی دو راهکار طلایی زیر:

• راهکار طلایی اول: جایگزین سازی کنید
  معمولا جوانان و نوجوانان از روی بیکاری به سمت فضای مجازی و بازی های آنلاین کشیده می شوند که همین امر وقتی با چاله های مذکور در گام سوم جمع گردند، تاثیر دوچندانی می کند.
  حال بهتر است والدین هئشمندانه و به صورت هدفمند، ساعات شبانه روز فرزندان را پر کرده و فعالیت های مفید را جایگزین فعالیت های مجازی کنند.
  البته با عنایت به گام اول، این کار هم باید آرام آرام انجام شود.

مثال: اگر فرزندی روزانه 8 الی 10 ساعت بازی می کند، با توجه به علایق، توانایی ها، اهداف و ضعف‌هایی که برای رسیدن به اهداف دارد، او را در برنامه ها و کلاس‌های آموزشی، درسی، ورزشی و تفریحی و …. ثبت نام کنید تا مشغول ساختن آینده خویش شود.
کمک کنید فرزندتان به صورت کارآموزی در جایی شاغل شود و کم کم علاوه بر آموزش، به درآمدزایی هم برسد.
اگر یکبار مزه پول درآوردن از راه درست را بچشد، دیگر حاضر نیست برای هیچی، سراغ بازی‌های آنلاین برود، بلکه تلاش می کند تا با کسب مهارت و تلاش بیشتر، پول بیشتری در بیاورد.

توجه مهم: بازیهای دیجیتال و آنلاین را نباید به صورت کامل حذف کرد، بلکه با تکنیک جایگزین سازی باید مدت زمان استفاده را کاهش داد.
البته این بازی ها می توانند مفید هم باشند، به شرط آنکه به درستی انتخاب و استفاده شوند.

• راهکار طلایی دوم: تولید کننده تربیت کنید نه مصرف کننده!
  این راهکار، بسیار راهبردی و کلیدی است و والدین باید فرزندان خود را به تولید بازی های دیجیتال، فیلم ، مستند و انیمیشن تشویق کنند، زیرا لذت خلق یک اثر برای هر انسانی بی نهایت زیاد است، طوری که به فرد اعتماد به نفس، انگیزه و حس مفید بودن دست می دهد.
  امروزه با گسترش تکنولوژِی دیگر نیازی نیست برای تولید یک بازی کامپیوتری یا موبایلی به دانش برنامه نویسی خاصی مسلط باشید، بلکه با ابزارهای موجود به خصوص #هوش_مصنوعی به راحتی می توان از هر سنی بازی سازی را شروع کرد.

والدین باید این مسیر را جلوی راه فرزند خود قرار دهند. (اسکرچ؛ نمونه ای خوب برای بازی سازی افراد مبتدی است)
«برای کسب اطلاعات بیشتر و شرکت در دوره‌های بازی سازی، به سایت https://shetab.info مراجعه کنید»

• یوسف برادران مهر